Nederigheid

Deze reis heb ik al op verschillende momenten kunnen ervaren hoe ‘klein’ je als individu bent. Niet klein in fysieke zin (eerder lang, veel mensen in peru zijn kleiner dan ik ben). Ik bedoel meer dat je als mens eigenlijk opgaat in iets veel groters. En dat grotere geheel dat heb ik weer volop kunnen ervaren. Ik geloof dat ik daardoor nederigheid voel.

Ten eerste is er de hoofdstad Lima. Met de auto doe je er ongeveer anderhalf uur over om van oost naar west en noord naar zuid te komen. In deze stad wonen 8 miljoen mensen. Als je door deze stad loopt of je verplaatst in een taxi zie je zoveel mensen, zoveel huizen. In ieder huis wonen mensen. Wie zijn die mensen? Waar gaat iedereen naar toe? Al die mensen staan dagelijks op, proberen iets te eten, te werken, ontmoeten mensen, zoeken vertier. Al die mensen hebben dromen, wensen, gedachten. Ik bedenk me dan opnieuw dat ieder mens onderweg is. We proberen allemaal iets van ons leven te maken, een doel te hebben. Het uitgangspunt, je basis, is de plek waar we geboren zijn. De omstandigheden van dit land, de maatschappij met zijn politieke klimaat, normen en waarden, je familie, je fysieke gezondheid, je intelligentie en creativiteit.. allemaal bepalen ze de mogelijkheden die je hebt om je dromen waar te maken. Maar wat zijn je eigen dromen dan eigenlijk? Een soort motor die je doet bewegen? Dromen worden al zoveel bepaald door die basisomstandigheden. Als je geen eten hebt, is het vinden van een weg tot een maaltijd voor die dag je motor om je te bewegen. Als je wel eten, geld en een dak boven je hoofd hebt worden de dromen misschien dat we vertier of status zoeken. In Peru kun je alle dromen tegenkomen. Er is armoede en er is grote rijkdom. Tussen al die mensen, wat stel je als individu met je dromen eigenlijk voor? Hoeveel realiseer je je eigenlijk door je eigen kunnen en doen?

Naast het realiseren van je plek als mens tussen alle andere mensen, delen we onze omgeving met het dierenrijk. Dit werd duidelijk toen we vanuit Ica doorgereist zijn naar Pisco, de Islas Ballestas (de Peruaanse Galapagos eilanden). Hier leven duizenden vogels, pinguins, zeeleeuwen en pelikanen samen op een aantal eilanden. Peru is ooit rijk geweest door de uitwerpselen van deze vogels weg te scheppen en te exporteren als mest (voor de tijd van kunstmest). Wij bekijken deze varieteit aan dieren vanaf een boot met 30 mensen (in totaal zo’n 6 boten) wij allemaal unisex met oranje zwemvest aan. De vogels zitten daar met miljoenen! Bekijken wij de vogels of bekijken zij ons? Vinden wij hen grappig of zij ons?

Vervolgens reisden we naar Nasca. Hier zijn onderzoekers (met name Maria Reiche) al jaren bezig om een verklaring te vinden voor de kilometers lange lijnen die door het landschap zijn getrokken door de Nasca-cultuur. Het is er bijna altijd windstil en er valt vrijwel geen regen, zodat de lijnen duizenden jaren bewaard bleven. Pas vanaf het moment dat er per vliegtuig boven deze lijnen gevlogen werd, konden ze zien dat deze lijnen bovendien levensgrote figuren vormen. Een aap, een boom, een vis, handen etc. De figuren en lijnen getuigen van een groot geometrisch inzicht die met de middelen uit die tijd bijna onmogelijk lijkt. De figuren zijn uit 1 lijn getrokken en beslaan soms wel kilometers in de breedte. Het is onmogelijk om dit te maken zonder er van bovenaf naar te kijken. Toch bestaan deze lijnen al langer dan wij met een vliegtuig konden vliegen. Buitenaards leven, sjamanistische rituelen waarbij gevlogen kon worden, irrigatie kanalen (terwijl er maar een paar millimeter regen valt per jaar) of toch de verklaring dat de figuren verbinding houden met astronomische figuren. We hebben hierover een prachtige lezing gevolgd in een hotel in Nasca waarbij ze een soort omniversum hadden gemaakt en de sterrenhemel met daaroverheen de Nasca lijnen projecteerden. Maar nog steeds is er geen sluitende verklaring voor de Nasca lijnen.
De mens zoekt zekerheid door dingen te verklaren, maar er is nog zoveel wat we nog niet weten! Ik ervaar nederigheid door te beseffen dat we maar kleine stukjes van een grote puzzel kennen. Niemand kan alles weten. We hebben elkaar nodig. Iedereen heeft de kans een stukje bij te dragen aan het oplossen en leren kennen van het onbekende. Zouden al onze dromen samen de puzzelstukjes zijn die de oplossing kunnen geven?

En dan de grootsheid van de natuur: de uitgestrektheid van de woestijn. Hoe onmogelijk het voor velen van ons is om daarin te overleven. Hoe klein we zijn in verhouding tot die grote duinen en die enorme bergketens. Deze bepalen de mogelijkheden die we hebben om te leven, te verbouwen, ons te verplaatsen en ook de snelheid van bewegen. Op grote hoogte is minder zuurstof, er groeit minder. Maar eerdere beschavingen hebben met andere technieken ook op grote hoogte indrukwekkende samenlevingen opgebouwd, te zien aan de ruines, de terrassen voor de landbouw op grote hoogte en het feit dat met soms wel 100 aardtrillingen per dag (minder dan 5.7 op de schaal van richter) in Peru juist vele van deze gebouwen nog steeds overeind staan.

Ik voel nederigheid door zoveel kracht en misterie in de natuur. Deze uit zich in grote dankbaarheid voor de omstandigheden van waarvanuit ik me beweeg en die me permitteren mijn dromen te dromen en een bijdrage te leveren in deze wereld.